Ons 1e project De Grange in Champrobert 1993-2000

De Grange in Champrobert

N.B. Deze grange is  in 2015 verkocht 

                                                             zuidgevel 1993

                                                                zuidgevel 1994

                                           

zuidgevel 2000

 Veel van onze vrienden en ook veel van onze huurders vroegen ons hoe we in de Morvan en in Champrobert terecht zijn gekomen. We hebben vanaf het begin van onze zoektocht naar 4 muren en een dak in Frankrijk een dagboek bijgehouden en kunnen daar heel lang over uitweiden  Hieronder zullen we ons tot de hoofdzaken proberen te beperken.

In januari 1993 kregen we bij toeval een exemplaar van Elle-Wonen onder ogen met daarin een reportage over de Franse Spoorwegen (SNCF) die duizenden in onbruik geraakte SNCF gebouwen, van wisselwachters- en spoorwegovergang bewakers behuizingen tot complete stationsgebouwen in de verkoop deed. De journaliste bezocht een aantal Nederlandse eigenaren van een dergelijk gebouw, werd zelf zo enthousiast, dat ze aan het eind van haar reportage zelf een huisje kocht voor het belachelijke bedrag van 5000 FF ( nog geen 800 euro!).

Omdat onze kinderen de leeftijd waren gepasseerd, waarop ze nog graag met ons op vakantie gingen, waren wij zelf op zoek naar een andere invulling van onze vakantieweken.

Voordat ik werd opgeslokt door mijn loopbaan hadden mijn vrouw Joke en ik al een paar keer een uitgewoonde woning en een boerderij gestript en volledig gerenoveerd en bij het lezen van dit artikel zag ik het al helemaal zitten: een stationnetje op een mooie plek onder de Franse zon, caravan er naast totdat het geheel stofvrij bewoonbaar zou zijn, wat kippetjes laten loslopen voor de scharreleitjes bij het ontbijt, een moestuintje voor onze keukenprinses en dat alles voor een appel en een ei.

De Nederlandse agente van de SNCF, .Lily van Rijs in Amsterdam, had een boek vol met leuke gebouwen en daar zochten we er een aantal vanuit , die binnen onze actieradius van 750 km vanaf Breda lagen.

Vrienden van ons hadden al jaren een huis in de Cote d’Or en adviseerden ons te beginnen in de streek waar zij na jaren zoeken waren geëindigd: de Bourgogne. Dus volgden we hun advies op en gingen vol goede moed gedurende de Paasvakantie 1993 met onze checklist in de hand SNCF opstallen bekijken in die streek. Maar dat viel tegen……………………….

De gebouwen die nog niet verkocht waren stonden stuk voor stuk op plekken, die totaal oninteressant waren, op industrieterreintjes of aan een spoorlijn waar elke 6 minuten een trein op 2 meter afstand langs denderde; kortom zelfs als cadeau zou je die nog niet willen krijgen.

In de makelaarsvitrines in de Cote d'Or konden we ook zien dat wel aantrekkelijke panden buiten onze budgettaire plannen lagen, het prijsniveau in de wijnstreek was de afgelopen jaren onder invloed van veel Duitse en Engelse kopers fors gestegen.

We logeerden tijdens deze eerste dagen van onze zoektocht in een Chambres d’Hotes in le Rochepot vlakbij Nolay en onze gastheer vroeg ons elke avond hoe het ons was vergaan. Hij vertelde ons over de nabij en hoger gelegen Morvan, waar hele dorpen leeg stonden en je voor de prijs van een huis in de Cote d’Or een heel dorp zou kunnen kopen. De temperatuur ligt er zomers wel een aantal graden lager, maar dat vinden wij niet erg: 26 tot 28 graden ligt ons beter dan 30-35 graden.

Van de Morvan hadden wij nog nooit gehoord en van het Parc Naturel Regional du Morvan al helemaal niet. De volgende dag dus de Morvan in. Inderdaad reden we door volledig verlaten dorpen met op zijn gunstigst nog een paar operationele veeboerderijen. Heel veel verlaten panden hadden borden op de gevel A Vendre van makelaars in Autun. Het beboste heuvelachtige landschap met onverwachte vergezichten beviel ons zeer. Hier willen we wel iets kopen !

In Autun vonden we op de Avenue Charles de Gaulle een reeks van makelaars met in de etalage inderdaad huizen vanaf 30.000FF (4500 euro vandaag) en zelfs kastelen voor de prijs van een doorzonwoning. 

We werden door de meeste makelaars die we confronteerden met onze checklist min of meer weggehoond. Echter niet door Sebastian Silvery van Orpi makelaars. Hij dacht dat hij wel iets in portefeuille kon hebben dat aan onze checklist voldeed ( misschien dan niet het beekje dat we graag over onze grond zagen lopen, maar de meeste van onze andere wensen wel)

Hij vroeg hoeveel dagen we in Autun zouden blijven en of we met hem een aantal projecten konden bezoeken die hij net in portefeuille had gekregen en ook zelf nog moest bekijken. Geen probleem, we hebben alle tijd en stappen de volgende morgen bij hem in de auto. De man blijkt uit de Jura afkomstig en spreekt naast Frans ook vloeiend Duits en begrijpt heel veel van onze onderlinge gesprekken in het Nederlands. Op grond van ons commentaar in het Nederlands tijdens de bezichtiging van een paar panden heeft hij goed door wat we eigenlijk willen.

De tweede dag staan we voor een gerestaureerde fermette, in dit geval een boerderij die eigenlijk twee woningen bevatte, op de top van een heuvel, fraai uitzicht en 2 hectares weide grond voor 120.000 FF . Omdat ik geen behoefte heb aan 2 hectare grond, die ook onderhouden of begraasd moet worden, vraag ik wat het pand moet kosten zonder die 2 hectare: 100.000 FF, want een hectare goede weidegrond kost hier al heel lang 10.000 FF, in Hollands perspectief bijna niets. Terwijl ik het pand al bijna heb gekocht, maakt Joke me er op attent dat we hier helemaal niets te doen zouden hebben, het pand is al klaar! En dat is helemaal niet de bedoeling. Nu reageert de makelaar meteen en zegt: Jullie willen helemaal niet een huis, maar 4 muren met een dak met mooi uitzicht. Een casco dat je nog helemaal naar eigen idee kan vormgeven van binnen! En dat heb ik ook voor jullie, nog wel een uurtje rijden door zeer heuvelachtig gebied, als jullie daar tegen kunnen ?

Sebastian rijdt als een coureur over de verlaten weggetjes in de Morvan, als je geen aanleg voor wagenziekte hebt, kan je die bij hem ontwikkelen. Na een uur door heftige plensbuien, mist, hagel en sneeuw komen we aan in het gehucht Champrobert en stoppen bij een grote boerenschuur, een grange. Champrobert ligt hoog op een helling. Wolkenflarden schieten door het dal onder ons en de overkant blijft in mistflarden gehuld. Nu hebben we altijd onze huizen gevonden tijdens barre weersomstandigheden, dus dit is best een goed teken.

de koeien zijn net vertrokken 

                                                            toekomstige woonkamer 1993

                                                             woonkamer 2014

De koeien zijn nog maar net een paar dagen uit de stal, een ruimte van 8x8 meter, de ideale afmeting voor een grote woonkamer. De stal wordt gescheiden door een dikke muur van 50 cm van de wagenschuur, eveneens een ruimte van bijna 8x8 meter. De wagenschuur staat nog vol met landbouwmachines. Eigenlijk is het gebouw groot genoeg voor wel 2 ruime vakantiewoningen. We vallen als een blok voor het karakteristieke gebouw. Een deel van het eronder liggende weiland zal bij de koop inbegrepen zijn. Omdat dat geen bestaand eigen kadasternummer heeft , moet hier de landmeter nog aan te pas komen, maar de toekomstige perceelgrenzen worden ons aangewezen en daar zijn we akkoord mee.

Bridgevrienden van ons hadden vlak voor ons vertrek gebeld dat zij ook in waren voor een optrekje in Frankrijk en dat als wij iets zouden vinden dat groot genoeg was om op te splitsen, ze graag mee zouden doen. Voordeel om samen iets op te knappen is het delen van gereedschap en het geven van het bij doe-het-zelvers bekende ontbrekende derde handje. We zien meer voordelen van het samen doen dan eventuele nadelen.

Dus bellen we s’avonds onze vrienden met de mededeling dat we iets geweldigs hebben gevonden, dat we het sowieso gaan kopen en dat ze mee kunnen doen als ze dat willen, maar het hoeft van ons niet. Na onze beschrijving van het geheel besluiten ze zonder het gebouw te hebben gezien mee te doen.

We vieren het vinden van deze plek met een goed diner in Beaune, de volgende morgen tekenen we het compromis de Vente, de voorlopige koopovereenkomst * en doen de aanbetaling met een paar eurocheques. ( in '93 waren die nog een gangbaar betaalmiddel in NL en de rest van Europa

De makelaar instrueren we dat de koop gesplitst zal plaats vinden met als loodrechte eigendomsgrens de lijn halverwege de 50 cm dikke muur tussen stal en wagenschuur. Voor de zekerheid bevestigen we dat een paar dagen later nog een keer per fax

In onze naïveteit denken we dat we hiermee alles goed hebben geregeld en daarmee maken we onze tweede grote en dure fout.. De eerste maakten we met het akkoord gaan van perceelgrenzen die kadastraal nog niet bepaald waren. Toen we na 6 weken terugkwamen was de landmeter geweest en had zijn piketpaaltjes toch heel anders neer gezet dan de makelaar ons had voor gemeten en wel zodanig dat het noordelijk gedeelte van het erf geen ruimte had voor een weg naar het veel lager gelegen gedeelte . Voor het zuidelijk gedeelte hadden we juist een stukje weiland extra bijgekocht opdat we beiden qua grond dezelfde oppervlakte zouden krijgen en dat was nu door de landmeter teniet gedaan. De contacten met de verkopers liepen via de makelaar, dus die belden we meteen op met onze bezwaren. Nu zijn de kosten voor de landmeter en de kadastrale wijzigingskosten heel veel meer dan de waarde van de betreffende grond, dus staan diegenen die de kosten dragen nu niet meteen te trappelen om ze opnieuw te maken. Uiteindelijk werd dit probleem naar tevredenheid opgelost. Bij latere acquisities hebben we er altijd met de neus op gestaan als de landmeter aan de gang was.

Zes weken later zitten we met drie echtparen in de wachtkamer op het notariskantoor: de verkopers, een vriendelijk bejaard boerenechtpaar, waarvan de boerin blijkt de eigenaresse van de grange te zijn, onze bridgevrienden en wij zelf.

Na een goed half uur worden we het kantoor binnen gelaten en wordt de akte in rap Frans voorgelezen. Nu heb ik daar geen probleem mee, echter wel dat de Maître zich geen bal heeft aangetrokken van onze instructies en dat wij als twee echtparen het gebouw kopen als co-propriété, gemeenschappelijke eigendom. Even overwegen we om de transactie hierom te weigeren en hem zijn huiswerk opnieuw te laten doen, maar de investering in het gebouw is te verwaarlozen, dus waarom ophef gaan maken? We hebben tussen de paren al een eigen contract opgemaakt waarin we wederzijds voorkeursrecht van koop hebben als de andere partij zijn helft kwijt wil. Bij de eventuele gevolgen van het overlijden van een van ons vieren staan we als jonge veertigers al helemaal niet stil. Toen konden we niet bevroeden dat onze goedkope stal jaren later toch een aanzienlijke som geld zou gaan vertegenwoordigen

De enige persoon, die hier ons voor had moeten behoeden was de notaris. Voor hem is het enige jaren later echter weer kassa, als deze fout alsnog en duur moet worden hersteld in de vorm van een boedelscheiding. Maar ja, de man is nu met pensioen en zijn opvolger zou het mede dankzij ons, niet meer in zijn hoofd halen een dergelijke grap uit te halen.

In de maanden daarna maken we plannen voor onze eerste zomervakantie in Champrobert.

We gaan uit van een twintigjarenplan dat de stal moet veranderen in twee comfortabele woningen. Met maximaal 6 weken per jaar en drukke banen moet er geen tijdsdruk achter zitten, dus worden twee caravans aangeschaft om de komende jaren op de bouwplaats stof- en gruisvrij te kunnen overnachten. Een honderd meter lange zwarte P.E. slang op een stuk bouwplastic zorgt voor warm water, net voldoende voor 1 persoon om zich in te zepen en af te spoelen .

In de prachtige natuur van de Morvan is er voor de jeugd geen vertier; dus hadden we deze stek echt voor ons zelf gekocht en niet voor onze drie dochters. Wie schetst onze verbazing en plezier dat reeds in de eerste zomer zich een van onze dochters zich op doorreis met een vriendin meldt en besluit haar volle 6 weken vakantie te blijven en er op los metselt, timmert en stuced alsof ze nooit anders heeft gedaan. Mede door de vele onverwachte hulp van onze kinderen ,vrienden en passanten kon het 20 jaren plan verkort worden naar een 10 jarenplan en later zelfs nog korter. We hebben van 2000 tot 2009 in de grange gewoond, totdat we verhuisden naar een volgend renovatieproject aan de andere kant van de heuvel. Sedert mei 2009 was de grange als gite te huur : http://www.aucoeurduparadis.com/.  Per april 2011 is deze gîte door de Prefectuur van de Nievre als Meublé de Tourisme geclassificeerd met 4 ****. Aan 5 sterren hebben we geen behoefte, want dan is een vaste telefoonaansluiting in de gîte verplicht- waanzin in deze tijd van mobiele telefoon! Typisch Frans, in het er op volgend jaar wordt een toeristenbelasting ingevoerd die is gerelateerd aan het aantal sterren. om onze huurders niet onnodig op hoge extra kosten te jagen laten we de gîte weer declasseren tot slechts 1 *. Zie hiervoor http://classificatievanuwgite.blogspot.com. Deze blijkt anno 2023 nog steeds in de lucht, maar is niet meer up to date,

De verhuur ontwikkelt zich vanaf het begin bijzonder succesvol, de meeste huurders komen elk jaar terug. inmiddels wordt  70 % van de bezetting gerealiseerd door terugkomers. In een gebied waar 12 weken verhuur per jaar al als goed wordt beschouwd, zit Au Coeur du Paradis per jaar tot 34 weken "vol", vanaf half maart tot begin november en ook de 2 weken Kerstvakantie.
/

Ons 2e project Ut Huuske Champrobert 1994-1995

 Ons tweede project: "ut Huuske" Champrobert  http://www.lafrontiereduparadis.com/

Deze gîte is verkocht per 14 augustus 2014  en de koper zet de exploitatie als gîte voort

Gedurende onze eerste zomer in Champrobert passeerden we dagelijks met onze honden op weg naar het bos een alleraardigst klein huisje waar weliswaar de dakkapel van was ingestort, maar de rest van het dak leek nog in goede staat. Het huis was onbewoond en navraag leerde dat dit reeds sedert 1950 het geval was. Nu stond tot midden van de jaren negentig de helft van de dorpen leeg in de Morvan, dus dat was niets raars.


Gedurende de winter 93-94 maakten we verbouwingsplannen voor de grange, de vergunningaanvraag was ingediend en de eerste opzet werd verworpen, omdat die teveel inbreuk zou maken op de karakteristieke bouwstijl van de Morvan. De tweede aanvraag werd goed gekeurd.

Pasen 94 combineerden we zakelijke afspraken bij onze dochteronderneming in Nantes met een korte klusvakantie in Champrobert. De dagen voor Pasen waren warm geweest met temperaturen ver boven de 20 graden. Onze nacht in de caravan was echter erg koud en toen we wakker werden lag er een flink pak sneeuw; godzijdank had ik nog een verdwaalde ijsmuts in de auto liggen. We zouden vast een doorbraak maken in de dependence van de toekomstige hal naar de keuken. Het bleef echter zo waterkoud dat je de steenbeitel nauwelijks vast kon houden. Dus stelde ik Joke voor om ons te verwarmen bij de kachel van George en Juliette Bouchet, ons boeren echtpaar op de hoek. Daar werden we allerhartelijkst ontvangen en terwijl we nauwelijks aan de keukentafel waren aangeschoven kwam George met het grote dorpsnieuws : Jean Marie, de hereboer van Champrobert en eigenaar van een flink aantal huizen, stallen, weilanden en bossen rondom ons gehucht, was net overleden.

Het grote witte huis, dat dominant de “skyline” van Champrobert beledigt, was een renovatiecreatie van Monsieur Marie uit de jaren 50, maar wel gebouwd boven op een middeleeuwse boerderij. Volgens George stond het huis vol met duur antiek. Zouden wij- gekke Hollanders- geen interesse hebben in dat huis ? Misschien wel als het antiek bij verkoop de aankoop van het huis zou kunnen financieren, dan kunnen we een bom op het wangedrocht gooien!

Op mijn vraag of het huuske aan het uiterste puntje van Champrobert misschien ook van Monsieur Marie was, werd bevestigend geantwoord. Dan willen we graag een afspraak met een vertegenwoordiger van de erfgenamen. Er was slechts een erfgenaam, een verre nicht. Er was al een makelaar ingeschakeld om al het onroerend goed te verkopen.

In ons eerste jaar in de Morvan waren we er achter gekomen dat er voor huizen alhier eigenlijk drie soorten marktprijzen bestonden: het hoogste niveau voor Parijzenaars, die hier niet bepaald geliefd zijn, een iets lager niveau voor de buitenlanders en een veel lager niveau voor de Morvandiaux. En op dat niveau willen wij voortaan zaken doen! Op mijn vraag aan George wat nu een reële koopprijs voor dat huisje zo zijn zei hij 1 million francs (anciens) : 10.000 francs. De senioren hier rekenden nog steeds in de oude franken van meer dan 20 jaar geleden. We konden onze oren nauwelijks geloven. George regelde voor tweede Paasdag een afspraak met de makelaar voor bezichtiging van zowel het grote witte huis als het kleine huisje.

De inboedel van het grote huis stelde niets voor, maar je zou er een grote Chambres d Hotes van kunnen maken. Onze middelste dochter zat nog op de Hogere Hotelschool in Maastricht en we vroegen haar of ze misschien zin had in een CdH. Na haar 50 e wilde ze zich misschien wel gaan opsluiten in de Morvan, maar de eerste decennia zeker niet.

Het kleine huisje had oorspronkelijk uit slechts 1 kamer bestaan, die later was opgesplitst in een slaapkamer en een woonkamer/keuken. Zoals bij veel huizen in de Morvan waren er in het geheel geen sanitaire voorzieningen. Men deed zijn behoefte gewoon buiten in een greppel. De aanbouw was later gemaakt voor het houden van kleinvee. Maar met een doorbraak naar het eigenlijke huis zouden we hier een keuken en een badkamer in kunnen maken. Na het slopen van het scheidingswandje zouden we de oorspronkelijke woonkamer met de grote haardpartij weer in ere kunnen herstellen. Via de kapotte dakkapel regende het wel zo hard aan de westkant in de woonkamer, dat daar uit de vloer brandnetels en bramen groeiden.

Met een paar maanden werk zouden we dit huisje relatief snel bewoonbaar kunnen maken, terwijl het bewoonbaar maken van onze stal nog vele jaren zou gaan kosten. Een aantrekkelijk idee om de caravan in te gaan wisselen voor dit knusse Hans en Grietje Huuske.

Met het prijsidee van onze George in het achterhoofd boden we de makelaar een prijs van 20.000 FF, maar dan wel met een hoeveelheid eikenbos er bij geleverd. De makelaar vond dat toch wel erg weinig, maar zou er over na denken met zijn cliënte ; met Hemelvaart zouden we weer terug komen in Champrobert en dan zou hij met zijn antwoord komen. In de tussentijd knepen we hem wel als een oude dief dat er niet andere kapers op de kust zouden komen. Na 5 weken terug in de Morvan deed de makelaar ons een tegenvoorstel van 30.000 FF met daarbij 7 perceeltjes bos uit de boedel van M.Marie. Omdat we in de tussentijd ook hadden ontdekt dat er onder de eeuwenoude walnoot op het erf een groot aantal pierres de taille (gevelelementen)  van zandsteen en graniet lagen, die op zich zelf een grote waarde vertegenwoordigen, gingen we meteen akkoord met de makelaar.

De pierres de taille werden voor een groot deel gebruikt voor de te maken deur- en raamopeningen in de grange; dat was het laatste huis waar we nog hulp van een aannemer inriepen. Toen ik die aannemer de pierres de taille toonde riep hij uit : Monsieur ,vous avez trouve un tresor !! Kortom, als we de waarde van die elementen in mindering op de koopprijs van het pand zouden brengen bleef daar maar heel weinig van over,

Een aantal maanden later woonden we in ut Huuske en dat hebben we tot 2000 gedaan om daarna te verhuizen naar de grange, die uiteindelijk na 7 jaar klussen gereed was gekomen.

In dit huis werden we voor het eerst geconfronteerd met de noodzaak tot een vorstbestendige winter afsluiting. Strenge winters kunnen op deze hoogte temperaturen van onder de min 20 graden brengen. Indien een waterleidingnetwerk binnenshuis niet zeer vakkundig is aangebracht , kunnen er water resten achterblijven na het aftappen , leidingen en kranen kapotvriezen. Het verdient aanbeveling het hele net met een compressor leeg te blazen om ongelukken te voorkomen. Blijven er plekken in het netwerk die herhaaldelijk kapotvriezen, plaats dan extra aftapkranen. Maak een checklist van alle punten waaraan extra aandacht moet worden besteed. En dan nog kan het misgaan. Zo moest hier de complete inloopdouche opnieuw worden gebouwd nadat in de wand de kraanafsluiting was kapot gevroren omdat de douchekop niet op de grond was geleegd  en er een zakleiding was gevormd door doucheslang naar de kraan aansluiting. Ook een toiletpot , die niet geleegd was of beveiligd door het er in stoppen van een hele wc rol was kapot gevroren. Datzelfde kan gebeuren met sifons van de wastafels.

Daarna werd ut Huuske slechts korte tijd per jaar bewoond door familie, vrienden en passanten. Ondertussen stegen wel de belastingen en de andere vaste lasten. Dus werd er voorzichtig gekeken naar verhuurmogelijkheden. Die vonden we via de toen nog jonge www.gites.nl. En zodra er op onze pagina een paar digitale foto’s konden worden geplaatst liepen de reserveringen binnen, helemaal toen onze neef Ynzo een website voor onze gîte had gebouwd: http://www.lafrontiereduparadis.com/

La Frontiere du Paradis, aliias "ut Huuske" wordt ook in de Kerstvakantie verhuurd. De afgelopen jaren konden langlaufliefhebbers vaak hun eigen loipe vanaf de gîte trekken.

Per april 2011 is "ut  Huuske" als meublé de tourisme door de Prefectuur van de Nevre geclassificeerd met 3***.  Alleen door het ontbreken van een ligbad is het 4 sterren niveau voor deze gîte niet mogelijk. Maar ook hier hebben we na invoering van de concurrentievervalsende taxe de sejour het huisje laten declassificeren tot 1 ster om onze huurders niet onnodig het vel over de oren te laten halen, maar wel met behoud van de fiscale voordelen van de classificatie.

Ons 3e project Au Bout du Morvan les Fossats 1999-2003

 Les Fossats 1999-2003 ons derde project "Au Bout du Morvan"




1999-2001 dak afgezeild

2003

Verhaal over de zoektocht naar de erven Clement

Zomer 1999 wordt er keihard geklust door ons hele gezin met aanhang om de verbouwing van onze stal tot woonhuis af te ronden. Die stal hadden we in 1993 gekocht in Champrobert, hemelsbreed nauwelijks 2 km, over de weg 6 km van les Fossats vandaan.

Jeroen, de partner van mijn oudste dochter Els, is verreweg de meest produktieve van de hulptroepen en weet niet van ophouden. Aan het eind van hun vakantie stelt Jeroen dat dit renoveren geweldig leuk is, maar het nog veel leuker zou zijn om dat voor je zelf te doen. Aan mij wordt gevraagd mijn ogen extra goed open te houden om voor hem en Els een betaalbare "opknapper"  op een fraaie plek te vinden.

1. Hoe vindt je een uniek plekje? Meestal niet (meer) via de regulaire makelaars…….

Sinds ’93 maak ik elk jaar steeds wisselende tochten in de wijde omgeving op racefiets en mountainbike en kende daardoor heel veel leegstaande woningen en ruines, ook op de meest onbegaanbare geitenpaden. Heel veel van die panden zijn de afgelopen decennia door landgenoten gekocht en bewoonbaar gemaakt en de mooiste plekjes zijn inmiddels al lang uitverkocht en onbetaalbaar geworden.

Vaak neem ik op de fiets niet de normale doorgaande weg, maar zoek op de kaart de allersmalste C-wegen, die niet door de sightseeende autorijdende toerist worden genomen. Zo had ik al een aantal keren het dalweggetje van Sanglier genomen richting le Niret , in plaats van de doorgaande weg die horizontaal boven het dal langs loopt. Dat dalweggetje voert langs een aantal gehuchten en komt uiteindelijk in les Fossats uit. Les Fossats bestaat uit een 9 tal fermettes, waarvan er slechts 3 permanent bewoond waren, de rest was of een tweede woning of bezig in te storten. Beide fermettes aan de dalzijde van het weggetje behoorden tot de laatste categorie.

Uit het verleden wisten we dat de jacht op een huis vaak dood loopt als je slechts op 1 paard wedt. Om een voorselectie te maken kwamen Jeroen en Els terug naar Frankrijk. Na bezichtiging van alle alternatieven , kwam dit pand in les Fossats bovenaan hun lijstje te staan, als goede 2e de naastgelegen bouwval, waar elke zomer een oude vrouw op vakantie kwam( geen wc, geen wastafel, geen douche, geen toilet- anno 1999)

2. Hoe vindt je de eigenaar van een niet te koop staand onbewoond pand ?

Eenmaal de favoriete plek gevonden is de laatst bekende in het kadaster ingeschreven eigenaar snel gevonden op de Mairie van de gemeente waarin het pandje ligt. Maar dan kunnen de problemen beginnen. De ingeschreven eigenaar kan spoorloos zijn, kan al een halve eeuw of langer dood zijn. Heeft hij wel of geen erfgenamen en zijn die op te sporen??

Dat opsporen kan je in Frankrijk laten doen door een stamboomdeskundige annex detective,  maar ook als dat niets zou opleveren kost dat als snel enkele duizenden euro’s. Dat doen we dus niet.

Wij hebben het geluk dat de voormalige eigenaar van onze eigen stal een tachtigjarige alleraardigste boer is, die in zijn jeugd als verzetsstrijder en rokkenjager alle valleien tussen Larochemillay en St Honore les Bains onveilig maakte en tot de laatste geitenstal toe kent. Deze boer en zijn vrouw zijn onze adoptief Pepere en Memere ( Opa en Oma) geworden. Pepere George opent voor ons anders dicht gebleven deuren. In eerste instantie probeerden wij per telefoon een afspraak te maken met een in les Fossats wonende oude vrouw, Mme Lagelee, die volgens de burgemeester familie was van de eigenaar van een van de panden die we op het oog hadden. Dat lukte dus van geen kant- hoorn op de haak voor zo’n onbekende Hollander.

Even langs onze George- en hem ons probleem voorgelegd. Natuurlijk kent George de betreffende oude dame. Hij pleegt een kort telefoontje en dezelfde middag zitten we bij haar met George aan de keukentafel. Het oude stel haalt bij een aantal glazen eerst intensief gemeenschappelijke jeugdherinneringen op, waarbij de mate waarin de aanvankelijk fletse ogen van de bejaarde dame gaan glinsteren, boekdelen spreekt. Uiteindelijk kunnen we ter zake komen en krijgen het telefoonnummer van de oude eigenaresse van de bouwval. Zij woont in een bejaardenhuis in Montpellier. Mme Lagelee zal eerst voorwerk verrichten om te weten of die dame ooit bereid zal zijn haar pand te verkopen. Ondertussen is gebleken dat haar buren, het echtpaar Vadrot, de sleutels hebben van het meest favoriete pand. Marcel Vadrot blijkt een schoolvriend en medeverzetsstrijder –maquisard- van onze George. Dus hier wordt het nog gezelliger. Na een volgend aantal glazen worden de sleutels gehaald en het pand bekeken. Binnen is het een metershoge vuilnisbelt, waaronder nog een aantal goede, maar ook deels verrotte kasten. Het dak aan de dalzijde is voor een groot deel ingestort- regen en sneeuw hebben vrij spel. In de bedstee groeien de paddenstoelen uit de matras.

Dit pand blijkt eigendom van een familie Clement, die tot 1970 de boerderij heeft bewoond. Deze familie blijkt grotendeels uitgestorven, maar er bevinden zich erfgenamen in Parijs. Ene Herve Clement heeft een aantal jaren geleden nog vakantie gevierd in les Fossats en die komt vrijwel elk jaar met Allerheiligen terug naar de Morvan om bloemen te leggen op het graf van zijn vader in Villapourcon. Marcel Vadrot zoekt zijn telefoonnummer in Parijs voor ons op.

Terug in Champrobert draaien we het nummer. Geen gehoor. Informatie bij France Telecom leert dat het nummer al een aantal jaren niet meer bestaat en men kan ons niet een nieuw nummer van deze Herve Clement geven. Via Internet zoeken we alle bekende Herve Clements in Parijs. Het blijken er 14 te zijn. In Frankrijk kan een telefoonabonnee ook zijn e-mail adres in de telefoongids laten vermelden en dat maakt onze speurtocht gemakkelijker. 10 van de 14 Herve-s Clements worden per e-mail gevraagd of ze toevallig eigenaar zijn van een fermette in de Morvan; de resterende 4 bel ik op. Van bijna iedereen kreeg ik een snelle aardige reactie- tot hun spijt waren ze geen eigenaar-erfgenaam van de fermette in les Fossats.

Een week verder zijn we weer terug bij af en gaan dus terug naar les Fossats. Bij Marcel en zijn vrouw Huguette worden we als oude vriend binnengehaald en we vertellen hun van onze vruchteloze zoektocht naar Herve Clement. We zouden kunnen wachten tot hij zich ter plaatse meldt voor zijn jaarlijkse grafbezoek. Het blijkt dat hij ook wel eens een jaar overslaat, maar dan belt hij meestal om te vragen of de Vadrots voor hem bloemen op het graf wil leggen. Dus zullen we waarschijnlijk tot november moeten wachten totdat hij zich al of niet fysiek dan wel telefonisch laat zien. Opeens staat Marcel op, gaat naar de slaapkamer en komt terug met een heel oude agenda. Hij herinnert zich dat hij ook een ander telefoonnummer heeft, van de moeder van Herve, achternaam onbekend- ze was al heel snel vertrokken en gescheiden van zijn vader. Alleen bekend onder haar voornaam, Madame Lily.

En dat kan in Frankrijk van alles betekenen………
Een week lang draaien we het nummer van Madame Lily. De telefoon gaat wel over, maar er wordt niet opgenomen. We gaan de tijdstippen waarop we bellen oprekken in de avond en op vrijdagavond 22.15 uur ( dan bel ik geen onbekenden meer), wordt de telefoon opgenomen…

“Allo…….”, een stem van een jonge man. In Frankrijk neemt niemand de telefoon op met het noemen van zijn naam, dus we weten nog niet of we beet hebben. Ik vertel Monsieur Allo dat ik op zoek ben naar ene Herve Clement…” C’est moi. Monsieur ! “ Ik leg hem uit dat ik hem al weken zoek en de reden daarvan. Hij is wat overvallen door het gesprek. Hij blijkt in 1996 voor het laatst in les Fossats te zijn geweest. Ik vertel hem ook dat het dak aan de zuidzijde grotendeels verdwenen is en dat het in huis regent, dat het meubilair op dit moment op een brocante nog wat zal opbrengen. Maar ook dat als er voor de winter geen tijdelijke maatregelen worden getroffen om het dak provisorisch te dichten, zowel inboedel als pand op korte termijn niets meer waard zullen zijn. Herve vertelt dat hij geen geld heeft om het dak te laten repareren. Wij adviseren hem dan ook het pand te verkopen, nu het nog iets waard is. We wisten al dat het pand nog steeds op naam van wijlen zijn grootvader staat. Herve heeft nog een neef en een nicht die gelijke rechten hebben. We spreken af dat hij een weekje zal nadenken over wat te doen met de boerderij zonder dak en dat ik hem volgende week vrijdag weer zal bellen.

3. We hebben een deal…

Het volgend weekend blijkt dat er familieberaad is geweest, de erfgenamen zijn bereid te verkopen en zullen de familienotaris in Moulins Engilbert vragen het pand te taxeren. Een hele grote stap voorwaarts. Maar nu afwachten met wat voor taxatie die notaris gaat komen. Franse notarissen hebben in sommige regios ook een makelaarsfunctie (in Nederland absoluut verboden) en hebben met hun verschillende petten op meer dan een enkelvoudig belang bij een hoge transactieprijs. Bovendien verdienen de notarissen zo gemakkelijk hun geld, dat ze over het algemeen niet uitblinken in snelheid (en dan druk ik me heel voorzichtig uit).

Dus een fors aantal weken verder gaat de (vrouwelijke) notaris in haar auto naar les Fossats om het pand te taxeren…Inmiddels ben ik een aantal keren in les Fossats geweest en omdat de vrienden van George automatisch hun vrienden zijn, ben ik kind aan huis geworden bij Marcel en Huguette Vadrot, die een 100 % sociale controle uitoefenen op het aan de andere kant van hun moestuin liggende pand. Ze informeren me dat de notaris langs is geweest, de eerste sneeuw is gevallen en dus is zij niet haar auto uitgekomen. Ze heeft het pand alleen van de straatzijde vluchtig bekeken en is weer weggereden. Fraaie taxatie, maar dat komt ons eigenlijk heel goed uit.

Een paar dagen daarna heb ik contact met Herve, die me informeert over de taxatie van de notaris: precies het dubbele van de prijs die wij maximaal voor de ruïne zouden willen uitgeven. Ik kan hem vertellen hoe die taxatie tot stand is gekomen en dat de notaris daarbij niet heeft kunnen zien dat het dak voor de helft ontbreekt. Indien het dak nog intact zou zijn, is de taxatie gerechtvaardigd, nu niet. Een nieuw dak kost evenveel als de aankoop van het hele pand in deze conditie. Herve stelt voor om samen met zijn moeder over twee weken uit Parijs naar de Morvan te komen en de boel in ogenschouw te nemen. Hij veegt mijn bezwaren tegen deze taxatie niet zonder meer van tafel, dus misschien kunnen we tot een deal komen.

Inmiddels is het half november, we hebben zware sneeuwval en ik betwijfel of Herve en zijn moeder in staat zijn om zonder sneeuwkettingen in les Fossats te komen. Uren later dan gepland, krijg ik een telefoontje dat ze in les Fossats zijn aangekomen. Over een bijna onberijdbare weg ben ik er zelf 20 minuten later ook. Baggerend door de sneeuw, zowel binnen als buiten het huis kunnen moeder en zoon zelf in ogenschouw nemen dat dit geen pand meer is dat gemakkelijk aan een idiote Hollander is te verkopen en al helemaal niet tegen de door de notaris bedachte prijs. Ik nodig ze uit om in Champrobert bij de kachel op temperatuur te komen en verder te praten. Een uur later is de deal gesloten, uiteindelijk tegen 40 % van de taxatiewaarde, exclusief 10.000 FF voor de koop van het meubilair, dat deels direct naar de vuilnisbelt kan.

4. En toen dachten we dat we er waren…maar waar is Octave Clement gebleven?

En als je dan die mondelinge overeenkomst hebt, moet je zo snel mogelijk zorgen dat die geformaliseerd wordt, via de “compromis de vente” . De familienotaris was natuurlijk lichtelijk gepikeerd over het feit dat de koopprijs een behoorlijk eind weg lag van haar taxatie. Als koper heb je ook in Frankrijk het recht om je eigen notaris te kiezen. Dat versnelt over het algemeen de procedure niet. Alle betreffende historische actes die noodzakelijk onderdeel zijn van de nieuwe eigendomsacte worden bewaard in het archief van de streeknotaris, deze moet die wel afstaan aan de door koper aangewezen notaris. Om zo snel mogelijk aan het werk te kunnen gaan besloten we bij de familienotaris van de Clements te blijven. Wel weten we dat na het tekenen van de koopacte het best 12 maanden kan duren voordat je als koper de eigendomspapieren in handen krijgt. Maar als je de prijs hebt betaald en de papieren zijn getekend heb je wel de beschikking over het huis en kan je aan de slag.

De notaris kan nu opstarten en is er voor verantwoordelijk dat alle verschuldigde successierechten aan de staat worden afgedragen en hij moet controleren of de verkoper wel gerechtigd is om te verkopen. En ook moet de notaris nagaan of in geval van een erfgenaam-verkoper dit wel de enige wettige erfgenaam is En hier steekt de adder onder het gras. De fermette van Clement stond nog op naam van zijn grootvader. Deze had drie zonen, een daarvan Maurice Clement,de vader van Herve. Alle drie zonen zijn overleden. Naast Herve zijn er een neef en nicht als gelijkgerechtigde erfgenamen. De notaris komt tot de ontdekking dat van 2 zonen van de reeds 50 jaar dode eigenaar de overlijdensactes aanwezig zijn, van de 3e zoon, ene Octave Clement is niets bekend.

Er was een datum geprikt over het passeren van de acte. Op de bewuste datum moet ik terug uit Belgie komen en verschijnen we ten kantore van de notaris. De notaris verontschuldigt zich- de acte kan niet worden opgemaakt, omdat er geen overlijdensacte is gevonden van Octave, noch is bekend of hij echt wel dood is en indien ja , waar hij dan begraven is. En stel je voor dat Octave toevallig nog ergens kinderen heeft gemaakt, dan zijn er nog meer erfgenamen. De notaris gaat een stamboomdeskundige inschakelen om de zaak af te kunnen ronden, maar dat gaat wel een fiks aantal maanden duren. Had dat mens me niet even kunnen bellen dat er een kink in de kabel was gekomen?

Als opstekertje vertelt ze het verhaal van een broer en zus die de familieboerderij van Opa wilden verkopen nadat vader en kinderloze oom waren overleden. Bij het verplichte onderzoek van de notaris bleek dat Opa voordat hij met Oma trouwde, al een keer en slippertje had gemaakt, met als resultaat een door hem gewettigde bastaard.

De laatste bleek een talrijk nageslacht te hebben. Allemaal erfgenamen, eentje ging dwars liggen en de hele verkoop ging niet door !! Maar ze had er wel alle vertrouwen in dat het bij deze verkoop uiteindelijk wel zou lukken. We moesten maar een beetje geduld hebben.

Nu wilde er bij mij niet in dat die Octave van de aardbodem verdwenen zou zijn. Ik belde Herve op om te weten wat hij wist over de familie van zijn vader-grootvader, Heel erg weinig, hij was op jonge leeftijd met zijn moeder vertrokken en die had hem maar heel weinig over vaders familie verteld. Wel kon ik met zijn kennis een stamboom van de familie schetsen. Dus wederom met deze informatie naar de ouden van dagen in les Fossats om te weten te komen wat zij van de familie en Octave zich nog konden herinneren. Huguette wist me meteen te vertellen dat Octave kinderloos was overleden. Hij was een epilepsiepatient en tevens dronkaard, een combinatie waar je niet oud mee wordt. En ze wist zich ook te herinneren dat zij op zijn begrafenis was geweest, ergens in de jaren ’70. Waar ? In Villapourcon-vlak bij !!

Ook wisten de inwoners van les Fossats me te vertellen dat het bij de familie Clement niet allemaal lekker had gezeten in de onderlinge relaties- verschillende broers hadden op voet van oorlog met elkaar geleefd- oorzaak waarschijnlijk hun vrouwen. Maar niemand kon me er echt het fijne van vertellen. Wel leken er volop ingrediënten aanwezig voor een ruige streekroman met familie intriges. Met dit in het achterhoofd ging ik op zoek naar het graf van Octave in Villapourcon.

Zoals in zoveel dorpen en stadjes in de Morvan is de begraafplaats onevenredig groot ten opzichte van het aantal levende inwoners. Zo ook in Vilapourcon- een knots van een begraafplaats, waar je uren naar een naam op een grafzerk kan zoeken, zonder het te vinden.

Na een 10 minuten dwalen, besloot ik naar de Mairie te lopen om te kijken of daar geen hulp te vinden was, of een begraafplaatsregister. De dienstdoende dame was eigenlijk niet van plan om me te helpen, maar gelukkig kwam de burgemeester net binnen. Deze Monsieur Michel Perraudin was me zeer behulpzaam en had binnen een mum van tijd ook een rits Clements gevonden in het begraafplaats register. Met de verstrekte gegevens kon ik rechtstreeks het graf van Octave vinden. Alleen was vreemd en heel ongebruikelijk dat de plaats van overlijden niet stond vermeld in het register…

Ik vind het grafzerk en wat lees ik- met stijgende verbazing:

Octave Clement…
Octave Clement…

Onze Octave ligt in hetzelfde graf als zijn oom, niet in het graf bij zijn vader !! Of zou zijn vader zijn vader niet zijn geweest, maar was oom Octave zijn vader en verklaart dit de broederoorlog uit de jaren ’50 ??

Allereerst besluit ik de notaris te bellen met de mededeling dat ik Octave gevonden en ontmoet heb ik Villapourcon…op de begraafplaats- kan ze haar stamboomdeskundige afzeggen, want die is vast en zeker nog niet begonnen aan deze klus. Daarnaast zal ik Herve vanavond bellen om hem te vertellen over mijn bevindingen en hem om zijn commentaar vragen.

Herve denkt inmiddels, dat zijn Oom Octave niet de zoon is van zijn grootvader, maar van diens broer Octave. Oom Octave is dus een oudoom en niet een echte oom. Dus dat die beide Octaves in hetzelfde graf liggen is niet zo raar. Maar ondertussen is de overlijdensacte van Octave nog niet boven water….en zonder die acte kan de notaris niet verder. Toch blijft hier iets erfrechtelijk niet kloppen. Indien Octave de zoon van de broer van de laatste eigenaar zou zijn, is hij niet relevant voor de afhandeling van de erfenis. Maar voordat ik dat de notaris heb kunnen duidelijk maken, volgen de wel relevante gebeurtenissen elkaar snel op.

Enkele dagen later pak ik rijdend van les Fossats naar Champrobert het dalweggetje. In Certiaux woont de burgemeester van Villapourcon, de al eerder vermelde Michel Perraudin. Michel staat aan de rand van het weggetje in zijn moestuin te wieden. Hij kijkt omhoog als ik voorbij kom, per slot van rekening komt er op dit weggetje alleen de postbode langs. Hij herkent me en roept me te stoppen. Op samenzweerderige toom vertelt hij me dat hij belangrijke en vertrouwelijke informatie over Octave Clement heeft ! Het blijkt dat de gemeentelijke doodgraver hem na mijn vertrek op de begraafplaats het volgende had toevertrouwd: Octave Clement was niet zo maar dood gegaan, nee hij was gestorven in de gevangenis in Parijs en de familie had voorkomen dat daar iets van vermeld stond in het begraafplaatsregister. De overlijdensacte zou dus in een van de vele arrondissements bevolkingsregisters van Parijs te vinden moeten zijn en in elk geval in het Arrondissemenst gevangenisregister. Nu lijkt Frankrijk een effectief gecentraliseerde geautomatiseerde natie, ver voor Internet zijn intrede deed had je hier al een gratis Minitel voor elke telefoonabonnee,

Nou, daar is het wel bij gebleven- van een bevolkingsregister, laat staan een geautomatiseerd, is geen enkele sprake. Er zal waarschijnlijk niets anders opzitten om alle gevangenissen van Parijs aan te schrijven met de vraag of daar op.. mei 1978 ene Octave Clement is overleden.

We zijn inmiddels 14 maanden verder nadat we het pand voor de eerste keer zagen. Om te voorkomen dat de lekkage het hele huis zou aantasten zit er nu al 2 winters een groot dekzeil over heen. Dit jaar moet echt het nieuwe dak worden geplaatst. Maar dat kunnen Jeroen en Els niet doen als ze niet zeker weten uiteindelijk eigenaar te worden.

De notaris wordt weer gebeld en zij komt met de verrassende mededeling dat de overlijdensacte boven water is. Alles is in orde en de acte kan worden gepasseerd! En wat blijkt- onze dorpsroddels gaan verder dan de werkelijkheid. Octave kreeg als dronken clochard een epilepsieaanval, werd opgebracht naar de politiepost van het Gare de Lyon en overleed daar ter plaatse. En dat is nu niet bepaald een gevangenis. Dit was wel degelijk bij enkele familieleden( niet bij de generatie van Herve) bekend, maar die vonden dat te onkies om aan de grote klok van de notaris te hangen…..

En een dikke 5 jaar later is de voormalige bouwval weer een huis waarin geleefd wordt.

Bij deze renovatie is er door een aannemer een compleet nieuw dak geplaatst. Hierbij werd gebruik gemaakt van Trilatte geïsoleerde dakelementen ( vgl met Unidek in NL)Bij de andere panden hebben we zelf het dak gerepareerd en van binnen uit geïsoleerd. Vies en arbeidsintensief werk dat isoleren. Door het laten plaatsen van een geïsoleerd dak werd minimaal 2 jaar tijdswinst geboekt bij de renovatie van dit huis. Over vergelijkbare andere projecten deden we minimaal 5 jaar, dit beter geïsoleerde project was klaar in 3 jaar. Indien men het zich financieel kan permitteren raad ik de Trilatte dakelementen van harte aan.

Dit grote vakantiehuis is ook te huur, surf naar http://www.auboutdumorvan.com/

En een aardige P.S.

De familienotaris van de Clements is uit haar ambt ontzet en tot een aantal jaren gevangenis veroordeeld wegens fraude en het doorbelasten van veel te hoge provisiekosten aan haar cliënten.

Ons 4e project Le Domaine des Trois Soeurs Lac de Panneciere 2001-2004

Lac de Panneciere 2001-2004 le Domaine des 3 Soeurs

Les Grands Lacs de Seine

Blaisy
Chaumard

Jarenlang zijn we als gezin niet van het water af te slaan geweest, totdat we in 1993 in Champrobert belandden. Pas nadat het eerste pand bewoonbaar was, zijn we het water weer gaan op zoeken en hebben dat gevonden in het Lac de Panneciere, iets ten noordwesten van Chateau Chinon, op een dikke 40 kilometer van ons huis.

Dit stuwmeer is het grootste van de keten van stuwmeren( les Grands Lacs de Seine), waarmee de stad Parijs het waterpeil van de Yonne en de Seine reguleert. Dit is de hoofdtaak van dit meer, daarna volgen irrigatie, drinkwater, eco-sportvisserij en in laatste instantie witte steenkool-elektriciteit. Het nutsmeer loopt vol van 1 november tot 1 juli en loopt naar behoefte leeg van 1 juli tot 31 oktober. Het grillig gevormde meer met vele fjordachtige baaien kent in juli-augustus ontelbare strandjes en zelfs in augustus, als half Frankrijk met vakantie is, dan is het er nog steeds stil. Dit in tegenstelling tot het Lac de Settons, eveneens ten noorden van Chateau Chinon , dat een toeristische bestemming heeft gekregen. Daar is het op mooie dagen en gedurende juli en augustus gewoon Scheveningen of Zandvoort.

Eind september 2001 bezochten Joke en ik zoals vaak op zondag een rommelmarkt, dit keer in de Expohal van Nevers. Nu eens niet tussen de Nederlandse toeristen, maar als allochtoon tussen de allochtonen en een navenant ander prijspeil. Wij lopen altijd apart een rommelmarkt af, Joke kijkt in rommelbakken, onder tafels en in hoeken en gaten, terwijl ik zelf snel de markt afspeur naar grote spiegels, ramen, deuren en kasten. We spreken dan een tijd af waarop we elkaar weer treffen, in een kroeg of op een terras. Deze rommelmarkt was immens groot en na een paar uur hield ik het voor gezien; ik had de dikke krant van zaterdag gekocht en wilde lekker in de zon bij de auto de krant lezen en een kop koffie drinken in afwachting van Joke. Er was in de hal ook nog een overloop op de 1e etage , waar kramen stonden, die ik nog niet bekeken had, dus op weg naar de uitgang daar nog even langs. Op een van de tafels met rommel vond ik een A 4tje met daarop een foto van een oude stacaravan op een 100 meter afstand van de oever van het Lac de Panneciere. 2000 meter grond, waterleiding, geen electra

Dat alles voor een in Nederlandse ogen belachelijk weinig geld. Ik vroeg de man achter de tafel of hij de eigenaar ervan was. Nee, dat was een weduwe in Parijs, die hij een plezier deed.

Ik vroeg naar het telefoonnummer van die dame. Nee, ik moest mijn nummer geven, dan zou zij wel contact met mij opnemen. Dat dus gedaan, en daarna naar mijn koffie. Overigens nauwelijks met serieuze interesse, want de effectenbeurs was het afgelopen jaar gekelderd en de in 1999 nog zeer winstgevende portefeuille stelde niet zo veel meer voor dat ik elk leuk stukje grond dat voor mijn voeten kwam, meteen wilde kopen.

Joke kwam een uurtje later bij de auto met een rijke oogst prullaria en vroeg me of ik nog iets aardigs had gezien en of gekocht. Zij was niet op de overloop geweest en had dus blaadje met de stacaravan gemist. Op mijn verhaal meteen: “Dat heb je toch niet laten lopen ??? Dat heb je toch wel gekocht ????”Niet dus, rustig wachten op dat telefoontje uit Parijs. Joke was echter niet te stuiten en onze copain Didier wist meteen waar die stacaravan stond. Hij was vroeger DJ, Bar- en klusjesman geweest in de inmiddels gesloten Disco aan de stuwdam. Hij vertelde ons hoe we er konden komen en wij er de volgende dag nog naar toe. Snel gevonden bij het gehucht Blaissy. Vieze oude stacaravan, maar een prachtig stuk grond. Nadeel was wel dat het niet direct aan de weg lag, maar dat je over een stukje weiland van iemand anders moest. Als zo’n recht van overpad echter op schrift staat, is er niets mis mee. Wij gaan langs de Mairie van Chaumard om het kadaster te raadplegen en dan via die weg aan het adres van de eigenaresse te komen. Ene Mevrouw Ermacora in Parijs.

Voordat wij zelf het telefoonnummer van deze Mevrouw hebben kunnen opzoeken, gaat in Champrobert de telefoon. Madame Ermacora , die informeert of we wezenlijke interesse hebben. Zij is al een aantal jaren weduwe en haar man gebruikte de caravan om te vissen aan en op het Lac. Ze was er al jaren niet meer geweest en wilde ervan af. Als we het kochten kregen we er ook nog zonder extra kosten een hectare weiland-woeste grond bij, boven Blaissy.

De deal werd in principe gesloten, maar ik wilde wel weten of het al dertig jaar bestaande recht van overpad ook ergens in een acte was vastgelegd. Na een aantal weken brieven heen en weer en het vruchteloos contacteren van Mme Ermacora bij de laatste eigenaar van het bewuste stukje , ene familie Moutarde, bleek er nergens iets te zijn vastgelegd van een droite de passage. Nu wist ik dat conform het Burgerlijk Wetboek ook in haar voorbeeld,de Franse Code Civil , is vastgelegd, dat elke eigenaar van een enclave recht van overpad kan afdwingen bij de rechter. Dit kan echter jaren duren.

Op de dag van de eigendomsoverdracht – een half jaar later, voorjaar 2002- bleek dat ook het stukje grond waar ons pad over heen liep net van eigenaar was gewisseld en de nieuwe eigenaar had onze notaris gemeld dat hij ons in de toekomst overpad ging weigeren ( !!!) We konden dus nog besluiten van de koop af te zien. Met onze eigen juridische kennis hebben we een ingecalculeerd risico genomen en het terrein toch gekocht. Desnoods gingen we naar de rechter, maar we gingen ervan uit dat de lastige buurman wel voor rede vatbaar zou zijn.

Onze “buurman”, een Parijzenaar die we nog nooit op zijn lapje weiland gezien hebben, bleek al eerder eigenaar te zijn geworden van een aangrenzend lapje weiland van 600 meter. Hij wilde daar een zomerhuis op gaan bouwen, maar kreeg geen vergunning omdat je daarvoor ter plaatse minimaal 1000 meter grond moet hebben. Hij had jaren geaasd op ons terrein en was pislink toen hij hoorde dat het aan een paar Hollanders was verkocht. Godzijdank voor hem –dacht hij- kwam het stukje weiland onder ons te koop en daarmee kwam hij toch aan zijn verplichte 1000 meter. De man had echter het (splinternieuwe) bestemmingsplan niet goed bestudeerd, want zijn nieuw verworven stukje lag net buiten de toekomstige bebouwingsgrens. Wij hadden een stuk agrarische grond gekocht, dat net in officiële bouwgrond was veranderd ( Kassa!!!) , terwijl hij teveel geld had uitgegeven voor een waardeloos stuk weiland. Best logisch dat hij een beetje nijdig was, maar dat hoeft hij dan toch niet op ons te botvieren.

 Na een brief onzerzijds en een aantal vervelende telefoontjes zijn we tot een afspraak aan het Lac met deze man gekomen. Telefonisch had de man me al voor rotte vis uitgemaakt en het mag dus geen wonder heten, dat hij helemaal niet kwam opdagen op onze afspraak. Hij had 1,5 uur vertraging gehad en bleek me op de dam te zijn tegengekomen op het moment dat ik had besloten weer naar huis te gaan. Tijdens het wachten , zittend op het muurtje dat tegenover ons terrein aan de wegkant staat, was ik door een alleraardigste overbuurman, M. Charpentier, op een paar biertjes onthaald. Hij kende mijn tegenstander heel goed, het was een oud-werknemer van hem, heel blij met dat voor-voegsel- oud. Inmiddels sprak heel de omgeving er schande van dat ons de passage werd geweigerd en er een groot kettingslot op het toegangshek was geplaatst. We hebben met de burgemeester van Chaumard over ons probleem gepraat en van verschillende zijden werd ons voorgesteld om te proberen een strook grond te kopen van de eigenaren van het Lac: De Stad Paris, zodat we een directe toegangsweg zouden kunnen aanleggen. Ook onze notaris leek dat een heilzamer weg dan een proces te gaan voeren tegen onze buurman om overpad te verkrijgen. Als die man een rechtsbijstandverzekering zou hebben, kon hij zo’n proces zo 15 jaar rekken, zonder dat het hem iets kost. In de kleine lettertjes van onze Nederlandse rechtsbijstandsverzekering scheen te staan dat geschillen over buitenlands onroerend goed niet worden gedekt. Bovendien hadden we besloten dat uit successierecht overwegingen het terrein direct aan onze drie dochters zou worden geschonken: vandaar de naam Le Domaine des 3 Soeurs.

Ons eigen eerste verzoek aan de door Parijs ingestelde beheersinstantie van les Grands Lacs de Seine werd negatief beantwoord. Dus opnieuw geprobeerd onze Parijse buurman te bewegen een stuk grond met ons te ruilen of te verkopen opdat wij een toegangsweg konden aanleggen. Tevergeefs. Onze notaris heeft toen al zijn macht aangewend en zelf een brief namens ons geschreven en toen ging Les Grands Lacs de Seine om. Onder een reeks strenge voorwaarden ( die meer kosten dan het hele stuk grond) was men bereid een strook aan ons te verkopen. We spreken nu over november 2003. Er moest nog wel toestemming gegeven worden door de Conseil ( de Raad van Commissarissen) over de verkoop ad 41 euro . ( agrarische grond kost vrijwel niets in de Morvan) Als de jongens van de Conseil een kop koffie gaan drinken kost dat al het tienvoud daarvan. De landmeter en de kadastrale kosten zijn natuurlijk ook een veelvoud van de koopprijs.

In eerste instantie werden we verplicht langs de grens van de nieuwe toegangsweg een verticale muur te bouwen met een hoogte tussen de 7 en 1,5 meter en de toegangsweg te verhogen tot de wettelijk gestelde veiligheidshoogte, ca 2,5 meter boven het theoretisch hoogste niveau van het stuwmeer. Nu hadden we al ervaring met dergelijke keermuren opgedaan in Champrobert en zo’n muurtje zou bij een officiële aannemer al gauw op 20.000 euro komen. In eigen beheer kan dat voor zo’n 40 % van dat bedrag.

Bij onze zoektocht naar goedkopere alternatieven kwamen we terecht bij z.g schanskorven, dat zijn gazenkooien, waar los keien in worden gestort. Je ziet deze schanskorven in Nederland ook steeds meer, bv bij de  snelweg onder Breda. Geen metselspecie, geen metselaarskosten, alleen wat extra stevig gaaswerk. Deze markt blijkt echter oligopolistisch te zijn in Europa en als je bv in België of Nederland een offerte vraagt voor levering in Frankrijk, krijg je gewoon geen response. Ik ben natuurlijk te klein om de NMA er op te zetten, maar er is duidelijk sprake van kartelafspraken. Ondertussen waren de ingenieurs van de Grands Lacs de Seine wel akkoord gegaan met schanskorven , die in theorie heel veel goedkoper zouden moeten zijn dan een gemetselde muur . Ook kwam er nu beweging in de verplichte 90 graden van de muur; de schanskorven mochten naar boven verspringen en dat betekende al een verbreding van de strook grond die zou worden verkocht.

Met onze buurman –grondverzetter Daniel Michon hebben we een afspraak gemaakt met de Franse monopolist op schanskorven gebied en de ingenieurs van de Grands Lacs de Seine, voorjaar 2004. Daniel en ik waren ter plaatse voordat de andere partijen er waren en bij het in ogenschouw nemen de plek van de aan te leggen verhoogde weg, zei Daniel meteen dat dat heel veel goedkoper zou kunnen als hij enorme keien onder een hoek van 30 graden op elkaar zou stapelen met zijn machine- toegangsweg klaar in 2 etmalen en geen handarbeid. Wel de kosten van de grote keien uit de steengroeve. Dit voorstel hebben we later bij de autoriteiten ingediend en het werd goedgekeurd. De landmeter kon worden besteld voor de kadastrale wijzigingen en dan konden we eindelijk naar de notaris voor een definitieve eigendomsoverdracht. Die landmeter kwam eindelijk in oktober en tijdens het opmeten werd bekend dat er weer een andere ingenieur op ons “project”was gezet door de Grands Lacs de Seine en deze besloot op het allerlaatste moment dat de hellingshoek van de weg naar het dal geen 30 graden, maar 45 graden moest worden. Dat betekende wederom verbreding van de te kopen strook grond.
Toen een aantal weken later de landmeterkaarten bij les Grands Lacs de Seine kwamen en alles weer door de bureaucratische molen ging, keek men niet meer naar de oorspronkelijke prijs van 41 euro voor een stuk grond van aanmerkelijk geringer oppervlak. Pas toen alles bij onze notaris lag, zag een ijverige ambtenaar die vergissing en stuurde een briefje naar de notaris dat de prijs van 41 naar 60 euro ging. Een enkel telefoontje van de notaris kost al meer, wat een klojo’s. De notaris kon hier niet mee akkoord gaan, want deze beslissing van een lage ambtenaar was niet ondertekend door de Conseil, dus weer een maand vertraging !!

Uiteindelijk werd de transactie gerealiseerd en konden we aan de slag- dachten we ! Bij een volgend bezoek aan het Lac stonden er opeens overal borden voor de bruggen en de dam met verboden boven de 20 ton. Dat betekent dat een oplegger met graafmachine op geen enkele manier meer over de weg bij ons terrein kan komen. Er was bij het bouwen van de bruggen en de dam van het Lac de Panneciere rond de oorlogsjaren geen optimale betonkwaliteit gebruikt en er waren zowel in de dam als bij een paar bruggen zwakke plekken waargenomen. Daniel Michon wist op geen enkele manier een ontheffing te verkrijgen en het begon er naar uit te zien dat we de toegangsweg met kruiwagen en spade zouden moeten gaan maken.

Dus maar weer eens overleg plegen met burgemeester en locoburgemeester. De laatste, onze buurman had ook grondverzet plannen en dus hetzelfde probleem. Hij wist dat er een in onbruik geraakt pad liep boven Blaissy en dat een grote dragline daar op eigen kracht naar beneden kan komen, in plaats met een oplegger over de weg. Dus de lokale grondverzetter de Fa Thenin gecontacteerd. Deze had overigens ook geen ontheffing voor de 20 tons wegen gekregen en zag wel wat in het geitenpad alternatief naar Blaissy. Uiteindelijk sloten we met Thenin een deal en ook met de buurman. Deze laatste wilde de parkeerruimte achter zijn stal vergroten. Daartoe moest de helling boven de stal diep worden uitgegraven en in plaats van duur transport naar elders mochten wij de vrijgekomen massa gebruiken om bij ons de toegangsweg te vullen. Groener kan het bijna niet: direct hergebruik bij minimaal transport (nog geen 300 meter).

Zo kwam uiteindelijk alles op zijn pootjes terecht, al heeft het wel 4 jaar geduurd voordat we echt van onze camping aan het Lac konden gaan genieten.

TIP: Met geduldig netwerken is in Frankrijk bijna alles wat onhaalbaar lijkt toch te realiseren. Kennis van de Franse taal is echter onontbeerlijk. Begin dus eerst met een cursus Frans, voordat je op huizenjacht gaat! 

Ons 5e project La Vache qui Rit Certiaux Villapourcon 2005-2014

La Vache qui Rit als Ruïne

dezelfde oostgevel in 2013

Nadat in 2003 Au Bout du Morvan was voltooid, vond mijn echtgenote dat ze voldoende huizen (16) had opgeknapt en wilde zij zich verder alleen nog maar bezig houden met de kleinkinderen, de (moes-)tuinen en af en toe wat meubels restaureren en echt op vakantie.

Helaas voor haar gaan mijn handen nog steeds jeuken als ik een prachtige plek met een ruïne ontdekt heb en ik wil nog minimaal één keer een groot herbouw- of renovatieproject realiseren, dit keer zonder haar intensieve hulp, dan doe ik er maar een paar jaar langer over.

In de twee volgende jaren houden we ons bezig met het ontsluiten van ons terrein aan het Lac de Panneciere en krijgen 7 verschillende potentiële projecten in de omgeving langzamerhand vorm. Een aantal er van vallen af omdat de eigenaren niet willen verkopen of onvindbaar blijven. Ondertussen adviseren we ook links en rechts bevriende landgenoten bij het renoveren van hun woningen of bijgebouwen en hebben meermaals gesprekken met de architecten van de CAUE, waardoor we het klappen van de zweep leren kennen en het verkrijgen van een (ver-)bouwvergunning steeds gemakkelijker gaat worden.

In de gemeente Villapourcon heb ik 4 mogelijke projecten op het oog, die ik wil doorspreken met de burgemeester, dezelfde Perraudin die me geholpen heeft met het vinden van Octave Clement op het kerkhof bij ons derde project in Fossats. Een van de projecten is eigendom van onze grondverzetter Daniel Michon en ligt in Fragny aan de Grande Randonnee du Morvan, het beroemde voetpad, dat onderdeel uitmaakt van de oostelijke Jacobsroute naar Santiago de Compostella. Een ideale locatie voor een gîte. Ik bespreek met Perraudin alle locaties op hun haalbaarheid en aantrekkelijkheid. Hij raadt mij met klem Fragny af, waarbij hij zich verontschuldigt omdat hij ambtshalve de reden daarvan niet kan geven. Ik vermoed dat die ligt in de direct aanpalende buren, die een hoog familie Flodder gehalte hebben. Nadat alle 4 projecten uitvoerig de revue waren gepasseerd, kwam bij mij opeens de vraag op: Naast uw eigen woning in Certiaux,daar staat achter een stalen gesloten poort en helemaal verdwenen onder bomen en bramen toch ook een verlaten fermette met een soort autokerkhof rondom? Ja, dat is ook toevallig, de erfgename van dat pand, die haar hele jeugd heeft doorgebracht in een weeshuis in Nevers, is net langs geweest en gaat die ruïne in de verkoop geven bij de notaris in Luzy !

westgevel

zuidgevel

zuidgevel in 2014
alleen de staldeuren zijn nog herkenbaar




zoekplaatje noordgevel

zelfde fotoplek, 7 jaar later

verstopt in het struikgewas

Dus bel ik meteen het kantoor van de notaris op om te informeren of zij deze opdracht al in portefeuille hebben. De verkoopster heeft zich al wel gemeld, maar nog geen verkoopopdracht verstrekt, dus wil de secretaresse mij niet haar naam en adres geven om te voorkomen dat ik onderhands zaken ga doen. Ik vertel haar dat ik meteen een bod op de ruïne wil doen en vraag haar het verwaarloosde pand nog niet in de vitrine of op hun website te plaatsen. De volgende dag blijkt de verkoopopdracht te zijn ondertekend en komt zoals hier gebruikelijk een belachelijk hoge vraagprijs op tafel; 60.000 euro. Gezien de staat waarin het pand verkeert, zou 30.000 euro redelijk zijn. Omdat ik er van overtuigd ben dat geen hond interesse heeft in deze beboste vuilnisbelt annex autokerkhof en alleen de kenners van deze vallei onder Sanglier beseffen dat er met het kappen van een groot aantal bomen een weergaloos uitzicht te scheppen is, kan ik me veroorloven 25000 euro te bieden.

Gezien de bouwkundige staat van het pand en de locatie vond ik het pand die prijs alleszins waard. De muren staan loodrecht en zonder grote scheuren. De charpente is niet aangetast. De wagenschuur met stal kunnen samengevoegd worden tot een grote woonkamer van ruim 60 m2. Het potentiele woonoppervlak is veel groter dan onze bestaande woning.

Mijn echtgenote is in Nederland om te kramen bij een van onze dochters en ik bel haar op om te vragen of ze niet “even” heen en weer kan komen om haar oordeel over deze mogelijke aankoop te geven. Voor haar hoeft dit volgende project helemaal niet, maar ze geeft haar zegen omdat ze toch wel begrepen heeft dat ik nog te veel energie heb om achter de hortensia’s te gaan zitten of de hele dag van het uitzicht te gaan genieten. Dus gaat dit de eerste bouwval worden die ik ga kopen zonder dat zij hem gezien heeft.

Ik breng mijn bod uit en dan blijft het 48 uur stil, totdat ik op ons antwoordapparaat de vraag hoor of ik bereid zou zijn mijn bod met 1000 euro te verhogen. Als dat de deal rond maakt? Natuurlijk! Weer een bewijs dat de vraagprijzen in dit deel van Frankrijk vaak mijlen ver weg liggen van de haalbare koopprijs.

De week daarop zitten we bij de notaris met de jonge erfgename van de ruïne voor het tekenen van de compromis de vente. Zij verzekert de notaris dat zij enig erfgename is van het echtpaar Vaillant dat tot 1984 deze fermette bewoonde. De notaris denkt gelukkig weer eens een akte te kunnen passeren zonder problemen en verwacht binnen 2 weken de eigendomsoverdracht te kunnen realiseren. Wel krijgen we al toestemming om vast te beginnen met de grote schoonmaak van gebouw en terrein dat vol ligt met auto onderdelen, wrakken , koelkasten en tv’s . Ook de sloop van de op instorten staande delen van het pand mag al vast beginnen. En dat doen we al de volgende dag!

dit moet ooit een woonkamer worden

dezelfde hoek, een paar jaar later

de geschoonde dependence met broodoven
met  2 "snoeken" op de voorgrond

ruim 6 kuub rotsblokken in de broodoven



meer ramen, meer licht in de keuken

Na 2 weken is er al een enorme hoeveelheid werk verricht en rijden we meerdere keren per dag met een volle aanhanger schroot naar de milieu straat. Als ik nog geen bericht van de notaris krijg en qua arbeid er al voor enkele duizenden euro’s is gepresteerd, begint er enig onbehagen op te borrelen. Stel je voor dat er een kink in de kabel komt en al dit werk straks voor niets is geweest.


een percement- zoooo simpel !!!!

Onterecht optimisme van de notaris ; als ik na 3 weken radiostilte opbel:” Monsieur, nous avons une probleme…..” roep ik naar Joke : “Ze hebben weer een bastaard gevonden, de deal gaat niet door !” Wat blijkt, de vader van onze vermeende enig erfgename had uit een eerder huwelijk een zoon. Deze was al overleden voor de geboorte van onze jongedame. Wat haar echter nooit was verteld, was dat deze veel ouder halfbroer al getrouwd was voordat hij overleed en liefst 2 dochters en een zoon had achtergelaten. Kortom onze erfgename is slechts voor 50 % eigenaresse en de halve nichten en neef elk voor 16,6 %. De adressen van deze onverwachte mede-eigenaren zijn volledig onbekend. Ik staak meteen elke activiteit op de bouwplaats tot er zekerheid is, dat we eigenaar worden.

Twee maanden later komt het verlossende woord: de andere erfgenamen zijn opgespoord en liggen niet dwars. De verkoop gaat door. Zij hebben echter geen enkele behoefte kennis te maken met hun “half”-tante, zodat dat arme kind wel de helft van haar erfenis ziet verdwijnen, maar er geen familie bij heeft gekregen. Drie maanden na het uitbrengen van mijn bod zijn we eigenaar van de fermette en kan de renovatie ervan worden hervat.



autowrak nr 5,dit keer een Citroen GSA

Het schoonmaken van bijna een halve hectare bebost autokerkhof is een heidens, maar dankbaar karwei. Naast 2 snoeken, een Renault 4 en de cabine van een T Ford vrachtwagentje haalden we een vrij jonge GSA  onder de bramen vandaan. Helaas waren alle autolijken in verregaande staat van ontbinding en hebben we geen er geen liefhebbers voor gevonden. Op elkaar gestapeld werden ze een jaar later gratis meegenomen tijdens de jaarlijkse ophaaldag voor autowrakken.

Voordat we met de aanleg van septic tank en zuiveringsbed (systeme d’epandage) kunnen beginnen moeten we eerst een goede 200 bomen kappen en de grondverzetmachine het terrein zodanig laten bewerken dat we een toegangsweg krijgen en de steile helling wordt deels zo uitgevlakt, dat we overal met rollend materieel kunnen komen. Pas veel later bleek me dat men ook een vergunning voor nodig heeft om een helling in een aantal terrassen onder te verdelen. We zijn daar gelukkig nooit op aangesproken.

Met het kappen van de bomen werd het verwachte uitzicht ook gerealiseerd. En dat was zodanig dat mijn echtgenote van sceptisch tot enthousiast werd en zelfs tegen haar oorspronkelijke voornemen in met de dag meer in het project ging participeren met het resultaat dat het ontwerp voor de bouwvergunning is uitgegaan van bewoning door ons zelf en niet als gîte. En ook als resultaat dat het niet meer “mijn” project, maar “ons” project geworden is.

Het realiseren van een project als La Vache qui Rit blijft alleen leuk als beide partners er lol in hebben en er geen tijdsdruk achter zit. En die tijdsdruk dien je jezelf ook niet op te leggen door de veel gestelde vraag te beantwoorden wanneer het klaar moet zijn. En daar hebben we ons gedurende veel jaren aangehouden.

In 2006 was ik voor een groot deel uitgeschakeld door een smerige darminfectie en lag het project lang stil. Wel werden alle gekapte bomen tot brandhout verwerkt. De enorme hoeveelheid Douglashout verdween als sneeuw voor de zon in de kachels van Champrobert en les Fossats, we hebben er nauwelijks 2 winters mee kunnen stoken.

In 2007 en 2008 werd het volledige dak in delen compleet vernieuwd en ontpopte Joke zich tot getalenteerd leidekker.

Aan de westzijde, waar de afgelopen halve eeuw de illegale vuilstort van Certiaux had plaats gevonden, bleek zich aan onze zijde van de erfgrens een ingestorte buitencave te bevinden. Weliswaar niet vermeld op de kadasterkaart, maar wel bekend bij de burgemeester, die er als kind in had gespeeld. Dus kregen we vergunning om aan deze kant, tot bijna in het asfalt van de straat een dependence te bouwen. De achterkant, volledig omsloten door aarde en rotsblokken, is nu een wijnkelder, de voorzijde onze werkplaats. De bouw van de muren werd volledig gedaan met de gerecupereerde rotsblokken van de voormalige cave. Voor het eerst dat we samen de 50 cm dikke originele Morvanmuren vanaf het fundament hebben opgetrokken. Het kostte wel bijna 5 maanden van 2008, waardoor de voortgang van de eigenlijke renovatie van het gebouw werd vertraagd. Maar wel met het resultaat dat we nu ons gereedschap en bouwmateriaal hier konden opslaan en daardoor de bouwplaats zelf “schoon” konden houden.

Het grote verschil met onze vroegere renovaties lag in de prijzen van de bouwmaterialen; waar in de jaren 90 we schrokken als de briefjes van 1000 FF de deur uit vlogen bij de bouwmaterialenhandelaar, deden we dan nu met de duizenden euros die weg vlogen. Ook met dit project bleek dat je bij het kopen van een ruïne je zo 100.000 euro en een paar duizend man en vrouw uur er bij moet tellen voordat het een woning is .De bodem van onze reserves was meer dan zichtbaar! Wat te doen ? De boel stil leggen om reserves op te bouwen, of op een andere manier aan geld komen?

Eind 2008 was op de bovenverdieping de eerste slaapkamer in ruwbouw gereed gekomen, terwijl ook de keuken, weliswaar nog zonder aanrecht ook vorm had gekregen. Dus besloten we om voorjaar 2009 een sprintje te trekken en onze hoofdwoning, de grange in Champrobert, vanaf juni ook als gîte in de verhuur te gooien. Met de huuropbrengst kunnen we dan onze investeringen in bouwmaterialen dekken. En dat lukt daarna prima.

In 2010 hebben we tijdens ons verblijf in de Morvan vrijwel continue 5 dagen in de week gewerkt en komt de finale fase in zicht. Mijn eigen 5-daagse werkweek werd wel in toenemende mate besteed aan werk voor derden, terwijl Joke zich voor 100 % aan de Lachende Koe wijdde.

Sinds 2010 zijn we, 18 jaar na onze eerste acquisitie in de Morvan, officieel Frans ingezetenen. Bij een verblijf van meer dan 183 dagen per kalenderjaar en Frankrijk als zwaartepunt van ons bestaan, hadden we deze feitelijke situatie eigenlijk al vele jaren eerder moeten legaliseren, in plaats van de Nederlandse en in ons geval later de Belgische fiscus onnodig te bevoordelen.

Het pro deo helpen van landgenoten op erfrechtelijk gebied en op de bouwplaats hebben we omgezet in een bescheiden inkomstenbron en part time baan. Als zelfstandig ondernemer hopen we onze ervaringen op zowel estateplanning als renovatiegebied nog lang te mogen delen met anderen die op huizen jacht gaan in de Morvan.

Omdat het runnen van 4 huizen, waarvan 3 in de Morvan ons wat te veel werd door fysiek ongemak mijnerzijds, hebben we in 2014 alle huizen in de verkoop gedaan en afgewacht hoe de markt daarop reageerde. Tot onze stomme verbazing vonden 2 van de 3 huizen in de Morvan binnen 2weken een koper, waaronder La Vache Qui Rit. Per 1 oktober 2014 verhuisden wij "terug" naar de grange in Champrobert, alwaar ons Morvanse avontuur in 1993 begonnen is. En een klein jaar later is ook de grange verkocht.