Le Quatre du
Morvan
Een bijna
vergeten eeuwenoude culinaire traditie
gebaseerd op burenhulp.
Gedurende eeuwen
was de akker- en landbouw in de Morvan niet gemechaniseerd. Tijdens de
oogstperiodes was er dus heel veel mankracht nodig. Wederzijdse burenhulp met
gesloten beurzen was gemeengoed. En kinderarbeid was toen nog algemeen
geaccepteerd.
Gedurende de
lange maai-, hooi- en oogstdagen was de ontvangende partij verantwoordelijk
voor de catering van het gezelschap. Tegen 16 uur was het tijd voor een lange
schaft periode, bekend onder de titel : le Quatre du Morvan.
Er werd aan lange
tafels aangeschoven, schotels met aardappelen , groente, verschillende soorten worst en stoofvlees werden
geserveerd. De vrouwen kregen bestek. De mannen gebruikten alleen hun eigen mes.
Jongens kregen meestal op hun 12 e verjaardag een eigen mes en behoorden daarmee
meteen tot de volwassenen. Als een jongen naar zijn leeftijd werd gevraagd, was
dat niet naar het aantal jaren dat hij telde, maar : As tu deja un couteau ??
Het eten werd
direct uit de schalen gegeten en als er iets moest worden gesneden gebeurde dat
direct op de kale tafel. Heb je het geluk ooit een originele Morvanse eiken
tafel te hebben gescored, dan zit het tafelblad vol met mes sneden.
Een van onze
Franse buren , liefhebber van de geschiedenis van de Morvan, had me uitvoerig
over le Quatre du Morvan verteld en ons ook voor zijn eigen versie daarvan
uitgenodigd. Destijds bestond er in St Didier sur Arroux nog de Auberge du Lac
en daar hadden ze ook op de menukaart een prima Quatre du Morvan.
Dit heeft ons geïnspireerd
tot het organiseren van onze eigen 4 du Morvan voor de beide bejaarde
boerenechtparen die zoveel voor ons hebben betekend bij onze projecten in
Champrobert en les Foissats, George en Juliette Bouchet en Marcel en Huguette Vadrot.
Op de bewuste
middag kwamen beide echtparen stipt op tijd en gemotoriseerd : George en
Juliette op de stokoude trekker , terwijl ze op nog geen 300 meter afstand van
ons wonen. We hadden een Hollands tintje aan onze Quatre gegeven door te
starten met een advocaatje met slagroom. Eigenlijk bedoeld voor de dames, maar
de mannen lustten er ook wel pap van. Nooit geweten dat je zelfs van een aantal
glaasjes advocaat zo vrolijk kon worden.
George en Marcel
waren leeftijd genoten en jeugdvrienden. Ze kenden elkaar al vanaf de lagere
school in Larochemillay vanaf 1928. Tijdens de oorlog waren ze beide
aangesloten bij het verzet, dus maquisards.
Met de alcohol
kwamen ook de herinneringen boven water en op een gegeven moment brulden de 2
oude rakkers tweestemmig verzetsliederen. Ze bleken in 1944 ook met zijn
tweetjes toezicht te hebben gehouden op gevangen genomen Duitse soldaten.
Onze eigen versie
van de Quatre du Morvan is voor onze bejaarde vrienden een jaarlijks
terugkerend gebeuren geweest tot de grote gangmaker George overleed. Marcel is
vorig maand 100 geworden en still kicking ass.
Ik kan niet beoordelen of de Quatre du Morvan al is uitgestorven. Heb je zelf ook ooit een Quatre de Morvan mee gemaakt en heb je hier aanvullingen op ? Ik hou me aanbevolen.
bram@van-zanten.com
