 |
| 1999-2001 dak afgezeild |
 |
| 2003 |
Verhaal over de zoektocht naar de erven Clement
Zomer 1999 wordt er keihard geklust door ons hele gezin met aanhang om de verbouwing van onze stal tot woonhuis af te ronden. Die stal hadden we in 1993 gekocht in Champrobert, hemelsbreed nauwelijks 2 km, over de weg 6 km van les Fossats vandaan.
Jeroen, de partner van mijn oudste dochter Els, is verreweg de meest produktieve van de hulptroepen en weet niet van ophouden. Aan het eind van hun vakantie stelt Jeroen dat dit renoveren geweldig leuk is, maar het nog veel leuker zou zijn om dat voor je zelf te doen. Aan mij wordt gevraagd mijn ogen extra goed open te houden om voor hem en Els een betaalbare "opknapper" op een fraaie plek te vinden.
1. Hoe vindt je een uniek plekje? Meestal niet (meer) via de regulaire makelaars…….
Sinds ’93 maak ik elk jaar steeds wisselende tochten in de wijde omgeving op racefiets en mountainbike en kende daardoor heel veel leegstaande woningen en ruines, ook op de meest onbegaanbare geitenpaden. Heel veel van die panden zijn de afgelopen decennia door landgenoten gekocht en bewoonbaar gemaakt en de mooiste plekjes zijn inmiddels al lang uitverkocht en onbetaalbaar geworden.
Vaak neem ik op de fiets niet de normale doorgaande weg, maar zoek op de kaart de allersmalste C-wegen, die niet door de sightseeende autorijdende toerist worden genomen. Zo had ik al een aantal keren het dalweggetje van Sanglier genomen richting le Niret , in plaats van de doorgaande weg die horizontaal boven het dal langs loopt. Dat dalweggetje voert langs een aantal gehuchten en komt uiteindelijk in les Fossats uit. Les Fossats bestaat uit een 9 tal fermettes, waarvan er slechts 3 permanent bewoond waren, de rest was of een tweede woning of bezig in te storten. Beide fermettes aan de dalzijde van het weggetje behoorden tot de laatste categorie.
Uit het verleden wisten we dat de jacht op een huis vaak dood loopt als je slechts op 1 paard wedt. Om een voorselectie te maken kwamen Jeroen en Els terug naar Frankrijk. Na bezichtiging van alle alternatieven , kwam dit pand in les Fossats bovenaan hun lijstje te staan, als goede 2e de naastgelegen bouwval, waar elke zomer een oude vrouw op vakantie kwam( geen wc, geen wastafel, geen douche, geen toilet- anno 1999)
2. Hoe vindt je de eigenaar van een niet te koop staand onbewoond pand ?
Eenmaal de favoriete plek gevonden is de laatst bekende in het kadaster ingeschreven eigenaar snel gevonden op de Mairie van de gemeente waarin het pandje ligt. Maar dan kunnen de problemen beginnen. De ingeschreven eigenaar kan spoorloos zijn, kan al een halve eeuw of langer dood zijn. Heeft hij wel of geen erfgenamen en zijn die op te sporen??
Dat opsporen kan je in Frankrijk laten doen door een stamboomdeskundige annex detective, maar ook als dat niets zou opleveren kost dat als snel enkele duizenden euro’s. Dat doen we dus niet.
Wij hebben het geluk dat de voormalige eigenaar van onze eigen stal een tachtigjarige alleraardigste boer is, die in zijn jeugd als verzetsstrijder en rokkenjager alle valleien tussen Larochemillay en St Honore les Bains onveilig maakte en tot de laatste geitenstal toe kent. Deze boer en zijn vrouw zijn onze adoptief Pepere en Memere ( Opa en Oma) geworden. Pepere George opent voor ons anders dicht gebleven deuren. In eerste instantie probeerden wij per telefoon een afspraak te maken met een in les Fossats wonende oude vrouw, Mme Lagelee, die volgens de burgemeester familie was van de eigenaar van een van de panden die we op het oog hadden. Dat lukte dus van geen kant- hoorn op de haak voor zo’n onbekende Hollander.
Even langs onze George- en hem ons probleem voorgelegd. Natuurlijk kent George de betreffende oude dame. Hij pleegt een kort telefoontje en dezelfde middag zitten we bij haar met George aan de keukentafel. Het oude stel haalt bij een aantal glazen eerst intensief gemeenschappelijke jeugdherinneringen op, waarbij de mate waarin de aanvankelijk fletse ogen van de bejaarde dame gaan glinsteren, boekdelen spreekt. Uiteindelijk kunnen we ter zake komen en krijgen het telefoonnummer van de oude eigenaresse van de bouwval. Zij woont in een bejaardenhuis in Montpellier. Mme Lagelee zal eerst voorwerk verrichten om te weten of die dame ooit bereid zal zijn haar pand te verkopen. Ondertussen is gebleken dat haar buren, het echtpaar Vadrot, de sleutels hebben van het meest favoriete pand. Marcel Vadrot blijkt een schoolvriend en medeverzetsstrijder –maquisard- van onze George. Dus hier wordt het nog gezelliger. Na een volgend aantal glazen worden de sleutels gehaald en het pand bekeken. Binnen is het een metershoge vuilnisbelt, waaronder nog een aantal goede, maar ook deels verrotte kasten. Het dak aan de dalzijde is voor een groot deel ingestort- regen en sneeuw hebben vrij spel. In de bedstee groeien de paddenstoelen uit de matras.
Dit pand blijkt eigendom van een familie Clement, die tot 1970 de boerderij heeft bewoond. Deze familie blijkt grotendeels uitgestorven, maar er bevinden zich erfgenamen in Parijs. Ene Herve Clement heeft een aantal jaren geleden nog vakantie gevierd in les Fossats en die komt vrijwel elk jaar met Allerheiligen terug naar de Morvan om bloemen te leggen op het graf van zijn vader in Villapourcon. Marcel Vadrot zoekt zijn telefoonnummer in Parijs voor ons op.
Terug in Champrobert draaien we het nummer. Geen gehoor. Informatie bij France Telecom leert dat het nummer al een aantal jaren niet meer bestaat en men kan ons niet een nieuw nummer van deze Herve Clement geven. Via Internet zoeken we alle bekende Herve Clements in Parijs. Het blijken er 14 te zijn. In Frankrijk kan een telefoonabonnee ook zijn e-mail adres in de telefoongids laten vermelden en dat maakt onze speurtocht gemakkelijker. 10 van de 14 Herve-s Clements worden per e-mail gevraagd of ze toevallig eigenaar zijn van een fermette in de Morvan; de resterende 4 bel ik op. Van bijna iedereen kreeg ik een snelle aardige reactie- tot hun spijt waren ze geen eigenaar-erfgenaam van de fermette in les Fossats.
Een week verder zijn we weer terug bij af en gaan dus terug naar les Fossats. Bij Marcel en zijn vrouw Huguette worden we als oude vriend binnengehaald en we vertellen hun van onze vruchteloze zoektocht naar Herve Clement. We zouden kunnen wachten tot hij zich ter plaatse meldt voor zijn jaarlijkse grafbezoek. Het blijkt dat hij ook wel eens een jaar overslaat, maar dan belt hij meestal om te vragen of de Vadrots voor hem bloemen op het graf wil leggen. Dus zullen we waarschijnlijk tot november moeten wachten totdat hij zich al of niet fysiek dan wel telefonisch laat zien. Opeens staat Marcel op, gaat naar de slaapkamer en komt terug met een heel oude agenda. Hij herinnert zich dat hij ook een ander telefoonnummer heeft, van de moeder van Herve, achternaam onbekend- ze was al heel snel vertrokken en gescheiden van zijn vader. Alleen bekend onder haar voornaam, Madame Lily.
En dat kan in Frankrijk van alles betekenen………
Een week lang draaien we het nummer van Madame Lily. De telefoon gaat wel over, maar er wordt niet opgenomen. We gaan de tijdstippen waarop we bellen oprekken in de avond en op vrijdagavond 22.15 uur ( dan bel ik geen onbekenden meer), wordt de telefoon opgenomen…
“Allo…….”, een stem van een jonge man. In Frankrijk neemt niemand de telefoon op met het noemen van zijn naam, dus we weten nog niet of we beet hebben. Ik vertel Monsieur Allo dat ik op zoek ben naar ene Herve Clement…” C’est moi. Monsieur ! “ Ik leg hem uit dat ik hem al weken zoek en de reden daarvan. Hij is wat overvallen door het gesprek. Hij blijkt in 1996 voor het laatst in les Fossats te zijn geweest. Ik vertel hem ook dat het dak aan de zuidzijde grotendeels verdwenen is en dat het in huis regent, dat het meubilair op dit moment op een brocante nog wat zal opbrengen. Maar ook dat als er voor de winter geen tijdelijke maatregelen worden getroffen om het dak provisorisch te dichten, zowel inboedel als pand op korte termijn niets meer waard zullen zijn. Herve vertelt dat hij geen geld heeft om het dak te laten repareren. Wij adviseren hem dan ook het pand te verkopen, nu het nog iets waard is. We wisten al dat het pand nog steeds op naam van wijlen zijn grootvader staat. Herve heeft nog een neef en een nicht die gelijke rechten hebben. We spreken af dat hij een weekje zal nadenken over wat te doen met de boerderij zonder dak en dat ik hem volgende week vrijdag weer zal bellen.
3. We hebben een deal…
Het volgend weekend blijkt dat er familieberaad is geweest, de erfgenamen zijn bereid te verkopen en zullen de familienotaris in Moulins Engilbert vragen het pand te taxeren. Een hele grote stap voorwaarts. Maar nu afwachten met wat voor taxatie die notaris gaat komen. Franse notarissen hebben in sommige regios ook een makelaarsfunctie (in Nederland absoluut verboden) en hebben met hun verschillende petten op meer dan een enkelvoudig belang bij een hoge transactieprijs. Bovendien verdienen de notarissen zo gemakkelijk hun geld, dat ze over het algemeen niet uitblinken in snelheid (en dan druk ik me heel voorzichtig uit).
Dus een fors aantal weken verder gaat de (vrouwelijke) notaris in haar auto naar les Fossats om het pand te taxeren…Inmiddels ben ik een aantal keren in les Fossats geweest en omdat de vrienden van George automatisch hun vrienden zijn, ben ik kind aan huis geworden bij Marcel en Huguette Vadrot, die een 100 % sociale controle uitoefenen op het aan de andere kant van hun moestuin liggende pand. Ze informeren me dat de notaris langs is geweest, de eerste sneeuw is gevallen en dus is zij niet haar auto uitgekomen. Ze heeft het pand alleen van de straatzijde vluchtig bekeken en is weer weggereden. Fraaie taxatie, maar dat komt ons eigenlijk heel goed uit.
Een paar dagen daarna heb ik contact met Herve, die me informeert over de taxatie van de notaris: precies het dubbele van de prijs die wij maximaal voor de ruïne zouden willen uitgeven. Ik kan hem vertellen hoe die taxatie tot stand is gekomen en dat de notaris daarbij niet heeft kunnen zien dat het dak voor de helft ontbreekt. Indien het dak nog intact zou zijn, is de taxatie gerechtvaardigd, nu niet. Een nieuw dak kost evenveel als de aankoop van het hele pand in deze conditie. Herve stelt voor om samen met zijn moeder over twee weken uit Parijs naar de Morvan te komen en de boel in ogenschouw te nemen. Hij veegt mijn bezwaren tegen deze taxatie niet zonder meer van tafel, dus misschien kunnen we tot een deal komen.
Inmiddels is het half november, we hebben zware sneeuwval en ik betwijfel of Herve en zijn moeder in staat zijn om zonder sneeuwkettingen in les Fossats te komen. Uren later dan gepland, krijg ik een telefoontje dat ze in les Fossats zijn aangekomen. Over een bijna onberijdbare weg ben ik er zelf 20 minuten later ook. Baggerend door de sneeuw, zowel binnen als buiten het huis kunnen moeder en zoon zelf in ogenschouw nemen dat dit geen pand meer is dat gemakkelijk aan een idiote Hollander is te verkopen en al helemaal niet tegen de door de notaris bedachte prijs. Ik nodig ze uit om in Champrobert bij de kachel op temperatuur te komen en verder te praten. Een uur later is de deal gesloten, uiteindelijk tegen 40 % van de taxatiewaarde, exclusief 10.000 FF voor de koop van het meubilair, dat deels direct naar de vuilnisbelt kan.
4. En toen dachten we dat we er waren…maar waar is Octave Clement gebleven?
En als je dan die mondelinge overeenkomst hebt, moet je zo snel mogelijk zorgen dat die geformaliseerd wordt, via de “compromis de vente” . De familienotaris was natuurlijk lichtelijk gepikeerd over het feit dat de koopprijs een behoorlijk eind weg lag van haar taxatie. Als koper heb je ook in Frankrijk het recht om je eigen notaris te kiezen. Dat versnelt over het algemeen de procedure niet. Alle betreffende historische actes die noodzakelijk onderdeel zijn van de nieuwe eigendomsacte worden bewaard in het archief van de streeknotaris, deze moet die wel afstaan aan de door koper aangewezen notaris. Om zo snel mogelijk aan het werk te kunnen gaan besloten we bij de familienotaris van de Clements te blijven. Wel weten we dat na het tekenen van de koopacte het best 12 maanden kan duren voordat je als koper de eigendomspapieren in handen krijgt. Maar als je de prijs hebt betaald en de papieren zijn getekend heb je wel de beschikking over het huis en kan je aan de slag.
De notaris kan nu opstarten en is er voor verantwoordelijk dat alle verschuldigde successierechten aan de staat worden afgedragen en hij moet controleren of de verkoper wel gerechtigd is om te verkopen. En ook moet de notaris nagaan of in geval van een erfgenaam-verkoper dit wel de enige wettige erfgenaam is En hier steekt de adder onder het gras. De fermette van Clement stond nog op naam van zijn grootvader. Deze had drie zonen, een daarvan Maurice Clement,de vader van Herve. Alle drie zonen zijn overleden. Naast Herve zijn er een neef en nicht als gelijkgerechtigde erfgenamen. De notaris komt tot de ontdekking dat van 2 zonen van de reeds 50 jaar dode eigenaar de overlijdensactes aanwezig zijn, van de 3e zoon, ene Octave Clement is niets bekend.
Er was een datum geprikt over het passeren van de acte. Op de bewuste datum moet ik terug uit Belgie komen en verschijnen we ten kantore van de notaris. De notaris verontschuldigt zich- de acte kan niet worden opgemaakt, omdat er geen overlijdensacte is gevonden van Octave, noch is bekend of hij echt wel dood is en indien ja , waar hij dan begraven is. En stel je voor dat Octave toevallig nog ergens kinderen heeft gemaakt, dan zijn er nog meer erfgenamen. De notaris gaat een stamboomdeskundige inschakelen om de zaak af te kunnen ronden, maar dat gaat wel een fiks aantal maanden duren. Had dat mens me niet even kunnen bellen dat er een kink in de kabel was gekomen?
Als opstekertje vertelt ze het verhaal van een broer en zus die de familieboerderij van Opa wilden verkopen nadat vader en kinderloze oom waren overleden. Bij het verplichte onderzoek van de notaris bleek dat Opa voordat hij met Oma trouwde, al een keer en slippertje had gemaakt, met als resultaat een door hem gewettigde bastaard.
De laatste bleek een talrijk nageslacht te hebben. Allemaal erfgenamen, eentje ging dwars liggen en de hele verkoop ging niet door !! Maar ze had er wel alle vertrouwen in dat het bij deze verkoop uiteindelijk wel zou lukken. We moesten maar een beetje geduld hebben.
Nu wilde er bij mij niet in dat die Octave van de aardbodem verdwenen zou zijn. Ik belde Herve op om te weten wat hij wist over de familie van zijn vader-grootvader, Heel erg weinig, hij was op jonge leeftijd met zijn moeder vertrokken en die had hem maar heel weinig over vaders familie verteld. Wel kon ik met zijn kennis een stamboom van de familie schetsen. Dus wederom met deze informatie naar de ouden van dagen in les Fossats om te weten te komen wat zij van de familie en Octave zich nog konden herinneren. Huguette wist me meteen te vertellen dat Octave kinderloos was overleden. Hij was een epilepsiepatient en tevens dronkaard, een combinatie waar je niet oud mee wordt. En ze wist zich ook te herinneren dat zij op zijn begrafenis was geweest, ergens in de jaren ’70. Waar ? In Villapourcon-vlak bij !!
Ook wisten de inwoners van les Fossats me te vertellen dat het bij de familie Clement niet allemaal lekker had gezeten in de onderlinge relaties- verschillende broers hadden op voet van oorlog met elkaar geleefd- oorzaak waarschijnlijk hun vrouwen. Maar niemand kon me er echt het fijne van vertellen. Wel leken er volop ingrediënten aanwezig voor een ruige streekroman met familie intriges. Met dit in het achterhoofd ging ik op zoek naar het graf van Octave in Villapourcon.
Zoals in zoveel dorpen en stadjes in de Morvan is de begraafplaats onevenredig groot ten opzichte van het aantal levende inwoners. Zo ook in Vilapourcon- een knots van een begraafplaats, waar je uren naar een naam op een grafzerk kan zoeken, zonder het te vinden.
Na een 10 minuten dwalen, besloot ik naar de Mairie te lopen om te kijken of daar geen hulp te vinden was, of een begraafplaatsregister. De dienstdoende dame was eigenlijk niet van plan om me te helpen, maar gelukkig kwam de burgemeester net binnen. Deze Monsieur Michel Perraudin was me zeer behulpzaam en had binnen een mum van tijd ook een rits Clements gevonden in het begraafplaats register. Met de verstrekte gegevens kon ik rechtstreeks het graf van Octave vinden. Alleen was vreemd en heel ongebruikelijk dat de plaats van overlijden niet stond vermeld in het register…
Ik vind het grafzerk en wat lees ik- met stijgende verbazing:
Octave Clement…
Octave Clement…
Onze Octave ligt in hetzelfde graf als zijn oom, niet in het graf bij zijn vader !! Of zou zijn vader zijn vader niet zijn geweest, maar was oom Octave zijn vader en verklaart dit de broederoorlog uit de jaren ’50 ??
Allereerst besluit ik de notaris te bellen met de mededeling dat ik Octave gevonden en ontmoet heb ik Villapourcon…op de begraafplaats- kan ze haar stamboomdeskundige afzeggen, want die is vast en zeker nog niet begonnen aan deze klus. Daarnaast zal ik Herve vanavond bellen om hem te vertellen over mijn bevindingen en hem om zijn commentaar vragen.
Herve denkt inmiddels, dat zijn Oom Octave niet de zoon is van zijn grootvader, maar van diens broer Octave. Oom Octave is dus een oudoom en niet een echte oom. Dus dat die beide Octaves in hetzelfde graf liggen is niet zo raar. Maar ondertussen is de overlijdensacte van Octave nog niet boven water….en zonder die acte kan de notaris niet verder. Toch blijft hier iets erfrechtelijk niet kloppen. Indien Octave de zoon van de broer van de laatste eigenaar zou zijn, is hij niet relevant voor de afhandeling van de erfenis. Maar voordat ik dat de notaris heb kunnen duidelijk maken, volgen de wel relevante gebeurtenissen elkaar snel op.
Enkele dagen later pak ik rijdend van les Fossats naar Champrobert het dalweggetje. In Certiaux woont de burgemeester van Villapourcon, de al eerder vermelde Michel Perraudin. Michel staat aan de rand van het weggetje in zijn moestuin te wieden. Hij kijkt omhoog als ik voorbij kom, per slot van rekening komt er op dit weggetje alleen de postbode langs. Hij herkent me en roept me te stoppen. Op samenzweerderige toom vertelt hij me dat hij belangrijke en vertrouwelijke informatie over Octave Clement heeft ! Het blijkt dat de gemeentelijke doodgraver hem na mijn vertrek op de begraafplaats het volgende had toevertrouwd: Octave Clement was niet zo maar dood gegaan, nee hij was gestorven in de gevangenis in Parijs en de familie had voorkomen dat daar iets van vermeld stond in het begraafplaatsregister. De overlijdensacte zou dus in een van de vele arrondissements bevolkingsregisters van Parijs te vinden moeten zijn en in elk geval in het Arrondissemenst gevangenisregister. Nu lijkt Frankrijk een effectief gecentraliseerde geautomatiseerde natie, ver voor Internet zijn intrede deed had je hier al een gratis Minitel voor elke telefoonabonnee,
Nou, daar is het wel bij gebleven- van een bevolkingsregister, laat staan een geautomatiseerd, is geen enkele sprake. Er zal waarschijnlijk niets anders opzitten om alle gevangenissen van Parijs aan te schrijven met de vraag of daar op.. mei 1978 ene Octave Clement is overleden.
We zijn inmiddels 14 maanden verder nadat we het pand voor de eerste keer zagen. Om te voorkomen dat de lekkage het hele huis zou aantasten zit er nu al 2 winters een groot dekzeil over heen. Dit jaar moet echt het nieuwe dak worden geplaatst. Maar dat kunnen Jeroen en Els niet doen als ze niet zeker weten uiteindelijk eigenaar te worden.
De notaris wordt weer gebeld en zij komt met de verrassende mededeling dat de overlijdensacte boven water is. Alles is in orde en de acte kan worden gepasseerd! En wat blijkt- onze dorpsroddels gaan verder dan de werkelijkheid. Octave kreeg als dronken clochard een epilepsieaanval, werd opgebracht naar de politiepost van het Gare de Lyon en overleed daar ter plaatse. En dat is nu niet bepaald een gevangenis. Dit was wel degelijk bij enkele familieleden( niet bij de generatie van Herve) bekend, maar die vonden dat te onkies om aan de grote klok van de notaris te hangen…..
En een dikke 5 jaar later is de voormalige bouwval weer een huis waarin geleefd wordt.
Bij deze renovatie is er door een aannemer een compleet nieuw dak geplaatst. Hierbij werd gebruik gemaakt van Trilatte geïsoleerde dakelementen ( vgl met Unidek in NL)Bij de andere panden hebben we zelf het dak gerepareerd en van binnen uit geïsoleerd. Vies en arbeidsintensief werk dat isoleren. Door het laten plaatsen van een geïsoleerd dak werd minimaal 2 jaar tijdswinst geboekt bij de renovatie van dit huis. Over vergelijkbare andere projecten deden we minimaal 5 jaar, dit beter geïsoleerde project was klaar in 3 jaar. Indien men het zich financieel kan permitteren raad ik de Trilatte dakelementen van harte aan.
Dit grote vakantiehuis is ook te huur, surf naar http://www.auboutdumorvan.com/
En een aardige P.S.
De familienotaris van de Clements is uit haar ambt ontzet en tot een aantal jaren gevangenis veroordeeld wegens fraude en het doorbelasten van veel te hoge provisiekosten aan haar cliënten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten